CĂN CỨ PHÁP LÝ VỀ ĐĂNG KÝ KHOẢN VAY NƯỚC NGOÀI

Theo quy định tại Điều 11 Thông tư 12/2022/TT-NHNN (được sửa đổi bởi Khoản 2 Điều 3 Thông tư 19/2024/TT-NHNN) thì những khoản vay phải thực hiện đăng ký với Ngân hàng Nhà nước bao gồm:

+ Khoản vay trung, dài hạn nước ngoài, trừ khoản vay nước ngoài phát sinh từ nghiệp vụ phát hành thư tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

+ Khoản vay ngắn hạn được gia hạn thời gian trả nợ gốc mà tổng thời hạn của khoản vay là trên 01 năm.

+ Khoản vay ngắn hạn không có thỏa thuận gia hạn nhưng còn dư nợ gốc (bao gồm cả nợ lãi được nhập gốc) tại thời điểm tròn 01 năm kể từ ngày rút vốn đầu tiên, trừ trường hợp bên đi vay hoàn thành thanh toán dư nợ gốc nói trên trong thời gian 30 ngày làm việc kể từ thời điểm tròn 01 năm tính từ ngày rút vốn đầu tiên.

• Về trình tự thực hiện đăng ký khoản vay thực hiện theo quy định tại Điều 15 Thông tư 12/2022/TT-NHNN;
• Về hồ sơ thực hiện đăng ký khoản vay thực hiện theo quy định tại Điều 16 Thông tư 12/2022/TT-NHNN;

Sau khi thực hiện giao kết thỏa thuận vay nước ngoài thì bên đi vay phải xác định khoản vay có thuộc diện đăng ký hay không (áp dụng đối với khoản vay trung, dài hạn nước ngoài) theo Điều 11 Thông tư 12/2022/TT-NHNN nêu trên. Nếu có thì thực hiện theo quy định về hồ sơ, về trình tự thực hiện đăng ký tại Điều 15 và Điều 16 Thông tư này.

Mở tài khoản vay, trả nợ nước ngoài và thực hiện báo cáo khoản vay 

- Về việc mở và sử dụng tài khoản vay sẽ thực hiện theo quy định tại Chương IV Thông tư 12/2022/TT-NHNN

- Về việc báo cáo khoản vay nước ngoài

Căn cứ quy định tại Điều 41 Thông tư 12/2022/TT-NHNN yêu cầu định kỳ hàng tháng, chậm nhất vào ngày 05 của tháng tiếp theo kỳ báo cáo, bên đi vay phải báo cáo trực tuyến tình hình thực hiện các khoản vay ngắn, trung và dài hạn tại Trang điện tử. Trường hợp Trang điện tử gặp lỗi kỹ thuật không thể gửi được báo cáo, bên đi vay gửi báo cáo bằng văn bản theo mẫu tại Phụ lục 05 ban hành kèm theo Thông tư 12/2022/TT-NHNN.

Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo của bên đi vay trên Trang điện tử, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh duyệt báo cáo trên Trang điện tử (hoặc nhập thông tin từ báo cáo bằng văn bản trong trường hợp Trang điện tử gặp lỗi kỹ thuật) để lưu thông tin vào cơ sở dữ liệu. Trường hợp thông tin báo cáo chính xác, bên đi vay sẽ được thông báo qua thư điện tử về việc đã hoàn thành việc báo cáo theo quy định. Trường hợp có thông tin chưa chính xác hoặc cần làm rõ, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh thông báo bằng thư điện tử cho bên đi vay để thực hiện điều chỉnh số liệu.

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ khi phát hiện sai sót trong các báo cáo vay, trả nợ nước ngoài, bên đi vay có trách nhiệm báo cáo trực tuyến tại Trang điện tử (hoặc báo cáo bằng văn bản trong trường hợp Trang điện tử gặp lỗi kỹ thuật) tình hình thực hiện khoản vay ngắn, trung, dài hạn với số liệu sai sót đã được khắc phục; đồng thời, thông báo cho Ngân hàng Nhà nước chi nhánh bằng thư điện tử để Ngân hàng nhà nước chi nhánh thực hiện kiểm duyệt theo quy định tại Thông tư 12/2022/TT-NHNN.

Hồ sơ đăng ký vay nước ngoài là bao gồm các giấy tờ có liên quan về mặt pháp lý mà doanh nghiệp nên có sự chuẩn bị để hoàn thiện khoản vay tại Ngân hàng Nhà nước. 

Các khoản vay phải nộp trong hồ sơ đăng ký khoản vay nước ngoài

Pháp luật Việt Nam quy định các khoản vay nước ngoài cần có khi thực hiện nộp hồ sơ đăng ký khoản vay nước ngoài tại Ngân hàng Nhà nước.

Khoản vay trung, dài hạn nước ngoài

Tất cả các khoản vay nước ngoài có thời hạn từ 01 năm trở lên tính theo thời hạn xác định tại Thỏa thuận vay nước ngoài, Hợp đồng vay nước ngoài.

Khoản vay ngắn hạn nước ngoài

Khoản vay ngắn hạn có hợp đồng gia hạn hoặc không có hợp đồng gia hạn nhưng hết thời hạn 01 năm kể từ ngày rút vốn đầu tiên bên đi vay chưa trả hết nợ cho phía nước ngoài theo thời hạn được thỏa thuận. Trừ trường hợp hợp đồng vay ngắn hạn không có hợp đồng gia hạn nhưng bên đi vay đã trả trong thời hạn 1 năm 10 ngày kể từ ngày rút vốn đầu tiên.

Hồ sơ đăng ký khoản vay nước ngoài

Ngoài các khoản vay phát sinh từ Hợp đồng nhập khẩu hàng hóa trả chậm, các tài liệu cụ thể trong hồ sơ đăng ký khoản vay nước ngoài thông thường gồm:

• Đơn đăng ký khoản vay nước ngoài (theo mẫu tại Phụ lục 01 kèm theo Thông tư 03/2016/TT-NHNN);
• Bản sao (có xác nhận của Bên đi vay) hồ sơ pháp lý của Bên đi vay và bên sử dụng vốn vay đối với trường hợp Bên đi vay không phải là bên sử dụng vốn vay;
• Bản sao (có xác nhận của Bên đi vay) hoặc bản chính văn bản chứng minh Mục đích vay;
• Bản sao và bản dịch tiếng Việt (có xác nhận của Bên đi vay) Hợp đồng vay vốn nước ngoài hoặc thỏa thuận vay nước ngoài và thỏa thuận gia hạn khoản vay ngắn hạn thành trung, dài hạn (nếu có); hoặc văn bản rút vốn kèm theo thỏa thuận khung;
• Bản sao và bản dịch tiếng Việt (có xác nhận của Bên đi vay) văn bản cam kết bảo lãnh (thư bảo lãnh, hợp đồng bảo lãnh hoặc hình thức cam kết bảo lãnh khác) trong trường hợp khoản vay được bảo lãnh;
• Bản sao (có xác nhận của Bên đi vay) văn bản của cấp có thẩm quyền phê duyệt việc vay nước ngoài theo quy định của pháp luật về phân công, phân cấp thực hiện các quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước và vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp đối với Bên đi vay là doanh nghiệp nhà nước, trừ trường hợp Bên đi vay là ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.
• Báo cáo về việc tuân thủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước về giới hạn cấp tín dụng và các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại thời điểm cuối tháng gần nhất trước ngày ký thỏa thuận vay nước ngoài và văn bản chứng minh việc chưa tuân thủ các quy định của pháp luật về giới hạn cấp tín dụng và các tỷ lệ đảm bảo an toàn đã được Thủ tướng Chính phủ hoặc Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chấp thuận theo quy định của pháp luật (nếu có) đối với Bên đi vay là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài;
• Xác nhận của ngân hàng cung ứng dịch vụ tài khoản (trong một số trường hợp quy định tại khoản 8 Điều 14 Thông tư 03/2016/TT-NHNN);
• Văn bản, chứng từ chứng minh lợi nhuận được chia hợp pháp bằng đồng Việt Nam từ hoạt động đầu tư trực tiếp của Bên cho vay là nhà đầu tư nước ngoài góp vốn tại Bên đi vay và xác nhận của ngân hàng cung ứng dịch vụ tài khoản về tình hình chia và chuyển lợi nhuận về nước của Bên cho vay nhằm chứng minh việc giải ngân khoản vay đối với trường hợp vay nước ngoài bằng đồng Việt Nam theo quy định hiện hành về điều kiện vay nước ngoài bằng đồng Việt Nam;
• Văn bản giải trình về nhu cầu vay nước ngoài bằng đồng Việt Nam đối với trường hợp vay nước ngoài bằng đồng Việt Nam phải được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho phép theo quy định hiện hành của Ngân hàng Nhà nước về Điều kiện vay nước ngoài bằng đồng Việt Nam.

Những lưu ý về hồ sơ đăng ký khoản vay nước ngoài

Mục đích vay ghi nhận trong thỏa thuận vay vốn nước ngoài

• Bên đi vay chỉ được phép vay nước ngoài theo các mục đích sau:
• Thực hiện phương án sản xuất, kinh doanh, các dự án đầu tư sử sụng vốn vay nước ngoài của doanh nghiệp đi vay.
• Thực hiện dự án do doanh nghiệp đi vay hợp tác đầu tư cùng các chủ thể khác (chỉ áp dụng khi vay trung, dài hạn nước ngoài).
• Doanh nghiệp cơ cấu lại các khoản nợ nước ngoài của bên đi vay mà không làm tăng chi phí vay.

Đồng tiền vay ghi nhận trong thỏa thuận vay vốn nước ngoài

Toàn bộ các khoản vay nước ngoài đều cần quy định là đồng ngoại tệ. Trừ trường hợp bên đi vay là doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Từ hoạt động đầu tư trực tiếp của bên cho vay là nhà đầu tư nước ngoài góp vốn tại bên đi vay, doanh nghiệp vốn FDI sẽ vay từ nguồn lợi nhuận được chia bằng đồng Việt Nam. Các trường hợp đặc biệt được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho phép.

Thời hạn gửi hồ sơ đăng ký khoản vay nước ngoài

Đối với khoản vay trung, dài hạn

• Trong vòng 30 ngày kể từ ngày các bên ký thỏa thuận vay nước ngoài trung, dài hạn.
• Trong vòng 30 ngày kể từ ngày các bên ký văn bản bảo lãnh trong trường hợp khoản vay có bảo lãnh.
• Trong vòng 30 ngày kể từ ngày các bên ký thỏa thuận rút vốn bằng văn bản trường hợp các bên thỏa thuận việc rút vốn trên cơ sở thỏa thuận khung đã ký và trước khi thực hiện rút vốn.

Đối với khoản vay ngắn hạn

• Trong vòng 30 ngày kể từ ngày các bên ký thỏa thuận gia hạn khoản vay nước ngoài ngắn hạn thành trung, dài hạn đối với khoản vay tự vay tự trả.
• Trong vòng 30 ngày kể từ ngày khoản vay ngắn hạn tròn 01 năm từ ngày rút vốn đầu tiên đối với khoản vay tự vay tự trả sau khi quá hạn 10 ngày kể từ ngày tròn 01 năm rút vốn đầu tiên.

Trình tự thủ tục đăng ký khoản vay nước ngoài

Bước 1: Đăng ký tài khoản trực tuyến của doanh nghiệp

• Người vay truy cập vào website https://qlnh-sbv.cic.org.vn/qlnh/ và điền thông tin vào tờ khai điện tử để đề nghị cấp tài khoản truy cập theo hướng dẫn trên website, in tờ khai từ website, ký tên, đóng dấu;
• Người vay gửi tờ khai qua bưu điện hoặc nộp trực tiếp tại Ngân hàng Nhà nước;
• Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được tờ khai đề nghị cấp tài khoản truy cập của người sử dụng với đầy đủ thông tin hợp lệ, Ngân hàng Nhà nước sẽ phê duyệt và cấp tài khoản truy cập thông qua địa chỉ email mà người sử dụng đã đăng ký. Trường hợp từ chối cấp tài khoản truy cập phải trả lời trực tuyến trong đó nêu rõ lý do.

Bước 2: Đăng nhập tài khoản

• Doanh nghiệp truy cập vào website https://qlnh-sbv.cic.org.vn/qlnh/ và đăng nhập tài khoản theo thông tin tài khoản do Ngân hàng Nhà nước cung cấp.

Bước 3: Thực hiện đăng ký khoản vay nước ngoài

• Khi tạo tài khoản doanh nghiệp, đơn vị thực hiện phải kê khai thông tin hồ sơ vay vốn.
• Sau khi hoàn tất hồ sơ vay vốn tại tài khoản, doanh nghiệp phải gửi hồ sơ vay vốn trực tuyến.
• Doanh nghiệp in giấy đề nghị vay vốn từ hệ thống, ký tên, đóng dấu và gửi kèm hồ sơ đăng ký vay vốn đến Ngân hàng Nhà nước.

Mức phạt khi không thực hiện thủ tục đăng ký khoản vay nước ngoài

Nghị định số 88/2019/NĐ-CP về việc xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng quy định mức phạt khi vi phạm thủ tục đăng ký khoản vay nước ngoài như sau:

• Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây: Không thực hiện đúng quy định của pháp luật về thủ tục hành chính đối với: việc đăng ký, đăng ký thay đổi khoản vay nước ngoài, khoản phát hành trái phiếu quốc tế; đăng ký, đăng ký thay đổi khoản cho vay ra nước ngoài, khoản thu hồi nợ bảo lãnh cho người không cư trú…
• Đối với cá nhân mức phạt không đăng ký khoản vay nước ngoài từ 20 triệu đến 30 triệu đồng.
• Đối với tổ chức mức phạt không đăng ký khoản vay nước ngoài bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân từ 40 triệu đến 60 triệu đồng.

Vấn đề liên quan đến hồ sơ đăng ký khoản vay nước ngoài

Khoản vay không được Chính phủ bảo lãnh là gì?

Khoản vay nước ngoài không được Chính phủ bảo lãnh (gọi là “vay nước ngoài tự vay, tự trả”) là việc bên đi vay thực hiện vay theo phương thức tự vay, tự chịu trách nhiệm trả nợ với bên cho vay nước ngoài.

Tài khoản khác có được sử dụng để rút tiền vay vốn nước ngoài không?

Đối với các khoản vay nước ngoài phải đăng ký với Ngân hàng Nhà nước, Bên đi vay chỉ được thực hiện rút vốn, trả nợ gốc lãi của khoản vay nước ngoài thông qua tài khoản đã đăng ký với Ngân hàng Nhà nước.

Ngày rút vốn là gì?

Ngày giải ngân tiền vay đối với các khoản vay giải ngân bằng tiền, ngày thông quan hàng hóa đối với các khoản vay theo hình thức thuê tài chính nước ngoài phù hợp các quy định của pháp luật có liên quan.

Sau khi ký hợp đồng vay cần bao lâu để đăng ký khoản vay nước ngoài?

Pháp luật quy định trong vòng 30 ngày kể từ ngày các bên ký Thỏa thuận, Hợp đồng vay vốn nước ngoài phải đăng ký khoản vay nước ngoài Ngân hàng Nhà nước.

Các khoản vay nước ngoài dưới 01 năm có cần đăng ký với Ngân hàng Nhà nước không?

Khoản vay nước ngoài có thời hạn dưới 01 năm không cần thực hiện thủ tục đăng ký khoản vay nước ngoài tại Ngân hàng Nhà nước. Doanh nghiệp chỉ cần thực hiện thủ tục thông báo khoản vay tới Ngân hàng Nhà nước.

Liên hệ Công ty Luật LHD chúng tôi để được tư vấn hỗ trợ nhanh nhất Đăng ký khoản vay nước ngoài.